مرکز تخصصی فقه و اصول النفیسه اصفهان

از آنجا که پژوهش در علوم نقلی با تکیه بر منابع صورت میگیرد آشنائی با منابع مهم و اصلی امری ضروری است و از سوی دیگر با توجه به در دسترس قرار گرفتن منابع درنرم افزارها و سایت ها در زمان ما و امکان دسترسی آسان و استفاده بهینه از آنان نیاز است علاوه بر آموزشهای لازم به طلاب در مورد منابع شیوه های دسترسی به آنها و جستجو های پیشرفته در آنها به کمک نرم افزارهای مربوطه آموزش داده شود.

 سیر روش تحقیق

حکم تعریف تحقیق : فر آیند جمع آوری وتجزیه وتحلیل اطلاعات برای اهدافی معین .
تعریف فرآیند : مجموعه ای مشخص ومرتب از فعالیت های کاری است که به منظور تبدیل داده ها به بازداده ها ، انجام میشود .
انواع تحقیقات علوم اسلامی بر اساس محور پژوهش :
الف)موضوع محور
ب)مساله محور
ج)متن محور
الف )تحقیق موضوع محور :
این پژوهش به منظور گرد آوری اطلاعات پیرامون یک موضوع وارائه آنها
اهداف این تحقیق :
1-آموزش
2-اطلاع رسانی
3-تبلیغ
مثال : اهمیت وآثار دنیوی ازدواج
2. از آیه مورد نظر
3. ملاحظه دیگر آیات ب) تحقیق مساله محور :
این پژوهش به منظور پاسخ به یک یا چند مساله علمی مشخص که تا کنون به آنها پاسخ داده نشده یا اگر پاسخ داده شده قانع کننده نیست ، می باشد .
اهداف این پژوهش :
• حل مساله
علت یابی وحل مشکل
ج) تحقیق متن محور :
پژوهشی که محور آن یک متن معین است وپژوهشگر قصد دارد آن را تصحیح یا ترجمه یا شرح یا نقد کند .
مثال : ترجمه ونقد وبررسی بخش مربوط به اسلام از کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت .
خصوصیات تحقیق موفق :
• دغدغه مندی
• تعهد
• اهل مطالعه بودن
• اهل تفکر بودن
• خستگی ناپذیری
• هدایت جویی
• علم دوستی
نکته :تحقیق غیر از محصولات مبتنی بر تحقیق است
مقاله ،پایان نامه وکتاب می تواند خروجی یک تحقیق باشد .همانطور
که تدریس ،سخنرانی وتبلیغ می تواند خروجی های دیگر تحقیق باشد
یا حتی تحقیق پشتوانه تهیه یک اثر هنری همچون فیلم می تواند باشد .
أ خصوصیات موضوع :
1- موضوع باید متناسب با محقق باشد :
الف) علایق محقق
ب) توانایی محقق
ج)امکانات محقق
د)وقت محقق
محقق پیش از انتخاب موضوع باید این موارد را مد نظر داشته باشد .
الف) میزان اهمیت موضوع

ب) تناسب موضوع با امکانات

نمودار مراحل تحقیق
طرح مساله- گرد آوری اطلاعات- پردازش اطلاعات-نتیجه گیری

گامهای سه گانه در طرح مساله :
گام اول : طرح سوالهای متناسب به کمک کلمات پرسشی است
گام دوم : تبدیل سوالها به مساله های علمی
گام سوم : تجزیه مساله اصلی به سوالات فرعی :

اولین منابع برای مطالعه
دانشنامه ها وفرهنگها در بسیاری از موارد می توانند نقطه آغازین خوبی باشند .
دایره المعارف های جامع
دایره المعارف بزرگ اسلامی
دانشنامه جهان اسلام
معارف ومعاریف
دایره المعارف های تخصصی
فرهنگ اصطلاحات فلسفی
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت
نثر طوبی (دایره المعارف لغات قر آن کریم )

مرحله دوم : گرد آوری اطلاعات :
پیش از جمع آوری اطلاعات به دو مهارت زیر نیاز است :
الف)آشنایی کافی با کتابخانه ها وراه های
ب) آشنایی با منابع کتابشناسی به منظور تهیه فهرستی از منابع تحقیق

اقسام کتابخانه ها ومیزان بهره رسانی آنها به تحقیقات تخصصی :
الف ) کتابخانه های عمومی
پاسخگویی به نیازهای عمومی ،تعداد منابع تخصصی اندک

ب) کتابخانه های دانشگاهی
یک کتابخانه مرکزی وچند کتابخانه ی دانشکده ای
کتابخانه مرکزی : منابع عمومی وتخصصی
کتابخانه دانشکده ای : منابع مرتبط با رشته های آن دانشکده

ج)کتابخانه تخصصی
دارای حداکثر منابع مرتبط با تخصص مورد نظر از نقاط مختلف جهان بهترین محل برای جستجو وجمع آوری اطلاعات مورد نیاز نظام های رده بندی در کتابخانه های جهان :

  الف ) دهدهی یا دیویی :
مهمترین اصل در این رده بندی این است که اجزای رده بندی بر پایه رشته های دانش بشری نظام یافته است نه موضوع؛ که این رده بندی در کل به ده رده اصلی تقسیم شده است که بر روی هم کل دانش بشری را در بر میگیرد ،هر رده خود به ده بخش وهر بخش به ده زیر بخش تقسیم می شود .
نمونه : کد 1/297
2: دین 9: سایر ادیان 7: دین اسلام 1/ : موضوعات قرآنی

ب) رده بندی کنگره :

بر اساس نظام رده بندی کتابخانه کنگره آمریکا می باشد ونام اختصاری آن” lc ” می باشد. این طرح متشکل از 21 رده در قالب حروف الفبای انگلیسی
در این رده بندی به کار نمی رود وبرای گسترش های آینده ، ذخیره شده اند . این نظام ،موضوعی وساختار آن به صورت سلسله مراتب ، از کل به جزء است .

منابع کتابشناسی

الف ) کتابشناسی های عام :
کتابشناسی عام به دنبال شناسایی وفهرست منابع خاصی نیست وکتب مربوط به موضوعات ومناطق گوناگون را ذکر می کند

ب)کتابشناسی های خاص :
صرفا مربوط به یک منطقه خاص ، یک فرقه یا یک شخصیت یا یک موضوع خاص ذکر می شود .

چند کتاب شناسی عام ومهم :
فهرست کتابهای چاپی فارسی ، تالیف خان بابا مشار : فهرست کتب 1337 تا 1342 جمع آوری شده
الفهرست ابن ندیم : اولین فهرست بر جای مانده
کشف الظنون حاجی خلیفه

چند نمونه کتابشناسی خاص :
الفهرست شیخ طوسی
الذریعه الی تصانیف الشیعه اثر شیخ آقا بزرگ طهرانی
که در حدود 50000 عنوان از آثار شیعه را معرفی کرده
کتابشناسی علامه طباطبایی تالیف قنبر علی کرمانی
کتابشناسی طب سنتی دانشمندان شیعه

مرحله سوم : پردازش اطلاعات

این قسمت در 4 مرحله انجام میگیرد :
1-آماده سازی وطبقه بندی اطلاعات طبقه بندی بر اساس : موضوع یا اعتبار
2-تکمیل اطلاعات (که آیا فیش ها کافی است یا اعتبار کافی دارد یا نه ؟)
3-تحلیل ونسبت سنجی وکشف روابط میان اطلاعات طبقه بندی شده
تحلیل درست اطلاعات در هر حوزه ، نیازمند تخصص در آن حوزه می باشد . زیرا عدم رعایت قواعد واصول هر دانشی موجب دور شدن از متون یا تحریف آنها می شود .
4-نتیجه گیری وتحلیل درست اطلاعات خود به خود به نتیجه منجر میشود .

چند نکته قبل از تحقیق :
1-کنار گذاشتن ذهنیت ها در باره موضوع
2-تحت تاثیر قرار نگرفتن از نوشته های قبلی خود
3-انجام تحقیق برای خودتان باشد نه برای یک مخاطب نادان فرضی، تحقیق باید طوری باشد که محقق اطمینان پیدا کند که جواب سوالش را یافته است.

 
 

تعریف فقه القرآن و آیات الاحکام
فقه القرآن عبارت است فقهی که در قرآن آمده است يا فقهی که از قرآن استنباط میشود. و مراد از آيات الاحكام، آيات مشتمل بر احكام ‌شرعی اسلام است.
ماهیت فقه القرآن
فقه القرآن نه فقه محض است و نه تفسير محض بلکه در حقيقت علم سومی
است». فقه القرآن در واقع نقطه التقای فقه و تفسير و مجمع هر دو است.

توجه به محتوای آیات
1. آيات عقيدتی = بينش
2. آيات اخلاقی = گرايش
3. آيات تاريخی = گزارش
4. آيات علــوم = دانش
5. آيات احـکام = کنش
آيات احـکام
أ) آيات مقاصد
ب) آيات تشريع
1. آيات اصولی
2. آيات قواعد
3. آيات فقهی

گام های چهارگانه
برای استخراج احکام فقهی از قرآن چهار گام لازم است:
أ. پذیرش مبانی
ب. پیمایش سیر معنائی
ج. پیدایش قواعد تفسیر
د. پالایش منابع
أ) مبانی 1. مبانی صدوری
تعریف:
مراد از «مبانی صدوری» آن‌ دسته از اموری است كه متكفل اثبات صدور و نزول قرآن از ناحيه ذات مقدس الهی است.

مبانی صدوری
برخی مبانی صدوری عبارت است از:
1. نزول الهی قرآن لفظا و معناً
2. ثبات کلامی (قرائت واحده)
3. صیانت لفظی (تحریف)
4. حکیمانه بودن نص قرآن
مبانی دلالی
مبانی دلالی عبارت است از:
1. نیازمندی قرآن به تفسیر.
2. امکان تفسير قرآن.
3. جواز شرعی تفسیر قرآن
4. مراتب پذیری تفسیر قرآن
5. جواز عبور از مرزهای لفظی
6. ساختار چند معنایی قرآن
ب. سیر معنائی
عملیات تفسیر قرآن از نقطه ای آغاز و به نقطه ای ختم میشود این سیر عبارت است از:
1. گزینش آیه و احیاناً ترجمه آن.
2. تبیین مفردات به لحاظ لغوی.
3. بررسی ترادف و اشتراک و تعیین معنی.
4. بررسی جایگاه ادبی (بحث صرفی و نحوی)
5. تعیین معنی مراد در آیه مورد تفسیر.
ج. پیدایش قواعد تفسیر
1. رعایت ظهورات قرآن: (رعايت اسلوب زبان عربی در گوِيش = کنایه و صراحت، حقیقت و مجاز، نص و ظاهر، مفهوم و منطوق).
2. ملاحظه سیاق و تناسب و ارتباط آیه یا فقره مربوطه با ما قبل و ما بعد.
3. ملاحظه دیگر آیات: أ. بررسی نسخ آیه. ب. تخصیص عمومات آیه. ج. تقیید اطلاقات آیه. د. تبیین اجمالات آیه
4. ملاحظه روایات مفسِّره ذیل آیه و یا مرتبط با آن.
5. ملاحظه دیگر دیدگاه ها.
6. صدور نظریه نهایی استنباط شده به عنوان آنچه من می فهمم.

د. پالایش منابع
اول: منابع تفسیر
اموری که میتواند به عنوان منبع تفسیر قرآن مطرح کرد،خود انواعی دارد. برخی ازآنها عبارت است از:
1. اصلی و فرعی.
2. نقلی و عقلی.
3. درون متنی و برون متنی.
4. تجربی و غیر تجربی.
5. قطعي و ظني.
منابع تفسیر قرآن
1. قرآن کریم
2. روایات معصومین
3. ادله عقلیه
4. کشفیات قطعی علم (علوم تجربی)
5. کشف و شهود عرفانی
6. تاریخ قطعی
2. 1. مبانی تفسیر فقهی قرآن
3. 1. تفسيرپذيری قرآن 2. پذیرش تشریعی بودن قرآن
4. 3. حجیت ظواهر قرآن 4. زبان و فرهنگ قرآن
5. 5. رعايت اسلوب زبان عرب 6. گزینش الفاظ وهيأت خاص
6. 7. بيان تدريجي احکام 8. بيان همراه با حکمت
7. 9. توأم کردن احکام با اخلاق 10. نیاز به بیان نبوی وولوی
8. 2. پیمایش سیر معانی فقه القرآنی
9. 1. طرح آیه و احیاناً ترجمه آیه
10. 2. تبیین مفردات به لحاظ لغوی
11. 3. بررسی ترادف و اشتراک و تعیین معنی
12. 4. بررسی جایگاه ادبی (بحث صرفی و نحوی) در حد ضرورت
13. 5. تعیین معنی مراد در آیه
33. قواعد فقه القرآنی
1. ملاحظه سیاق و تناسب و ارتباط آیه یا فقره مربوطه با ما قبل و ما بعد
2. استنباط حکم از آیه مورد نظر
3. ملاحظه دیگر آیات: أ) بررسی نسخ آیه. ب) تقیید اطلاقات. ج) تخصیص عمومات. د) تبیین اجمالات. صدور حکم قرآنی تا مرز آیات قرآن
4. ملاحظه روایات مفسِّر ذیل آیه و یا مرتبط با آن
5. ملاحظه دیگر دیدگاه¬ها برای اتقان مطلب و دفع شبهه. و ابتدای دیدگاه فرقه موافق. صدور حکم مستنبط از قرآن.
6. رجوع به دیگر روایات، برای فتوای نهایی در مسأله
14. . قواعد فقه القرآنی

ماه رجب، به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن، نام‏های دیگری نیز دارد؛ نام‏هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک (رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه‏های حرام؛ سرشار (رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ ماه امیرمؤمنان (شهرُ امیرِالمؤمنین)، ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت‏های بسیار.

در فضیلت ماه رجب

ماه رجب

بهار خودسازی

طلیعه انس

چرا گناه در ماه رجب را دو برابر حساب می کنند؟
از ماه رجب تا ضیافت رمضان

فرا رسیدن این ماه، نعمت بزرگی است که باید از آن بهره فراوان ببریم و نگذاریم شبها و روزهایش، با غفلت سپری شود. عبادت و نیایش، نماز و روزه، دعا و صلوات و سرانجام به یاد خدا بودن و تذکر در این ماه خجسته، لذتی دیگر دارد، همین بس که اگر یک روز از این ماه را با خلوص نیت و با توجه قلب روزه بگیریم، مستوجب رضوان بزرگ الهی خواهیم شد. رسول خدا (ص) می فرماید:

هان! ماه رجب و ماه شعبان دو ماه من اند و ماه رمضان ماه امتم. آگاه باشید، هر که یک روز از ماه رجب را با ایمان و اخلاص روزه بگیرد، مستوجب رضوان بزرگ الهی می گردد و روزه اش در آن روز بی گمان خشم خداوند را فرو می نشاند و دری از درهای دوزخ را بر روی خویش می بندد.

• اولین نکته اخلاقی کار است و دست به قلم شدن است .

• دومین نکته ای که در حوزه اخلاقی باید رعایت کنیم باید به دنبال سنت هدایت باشیم .

روایتی از امام رضا (علیه السلام ) است که می فرمایند :هرگاه بنده ای از بندگان خداوند سنتی را پایه گذاری کند که مایه هدایت شود هر فردی که به این سنت عمل کند بقیه هم در این سنت شریک هستند.

• نکته ای که باید مورد توجه قرار بگیرد 1-سنت گفتار 2-سنت نوشتار است که هرکدام از اینها مزایایی دارد .

       مزیت نوشتار بهتر از گفتار است چرا که ماندگار است .راز ماندگاری حاج خانم مجتهده امین چیزی جز نوشته های ایشان نیست .
    کسی که درختی را می کارد روزی می خشکد .کسی که ساختمانی را می سازد روزی خراب می شود .سنت هدایت ،سنت نوشتار است که باقی
می ماند.
باید اخلاقی دیگر اینکه برای برخورداری از زندگی شرافتمندانه راهی جز نوشتن نیست و این از طریق پژوهش و تحقیق فراهم می شود( با آثار علمی که گره گشای دیگران است . )

• باید چهارم برای آنکه عزت بخش اسلام باشیم و نوید بخش اسلام باشیم راهی جز پژوهش نیست.درجهانی که هرروز شاهد پیشرفت تکنولژی هستیم

تفکر و تدبر باعث تولید علم و نو آوری علم می شود .در روایت آمده که یک لحظه تفکر برابر با 70 سال عبادت است . گاهی یک فکر مسیر کل زندگی انسان را عوض می کند.
روایتی از امام صادق (ع)فردی نزد رسول خدا آمد و خواست توصیه ای به ایشان کند . حضرت فرمودند :در انجام کار تدبر کن اگر مایه رشد است انجام بده . از این کلام فهمیده
می شود انجام تحقیقات علمی باعث رشد است و هر چه مایه رشد است بنا به کلام حضرت باید انجام شود.
باید بعدی ،بلند همتی و چاره جویی است . شرط بلند همتی استفاده از امکانات موجود است .بدون تلاش و کوشش و بی همتی اتفاق نمی افتد.

• تحقیقات علمی بهاء علمی شماست . روایتی است که می فرمایند :بهای جان شما در علم و ادب شما است.

• زبان تملق از اخلاق مؤمنان نیست اما برای یادگیری تملق لازم است .

• هر تولید علمی جرأت می خواهد در دوجا 1 -درطرح سوال 2-جرأت نگارش

• باید اخلاق ی دیگر این که هنگام نگارش یکسری نکات را باید رعایت وقتی چیزی می نویسید آدرس بدهید آدرس دادن از باب قدردانی از زحمات کسانی که استفاده کردید .

چیزی که با چشم ندیدید آدرس ندهید این یک سرقت ادبی است .

• مطالبی را که اطمینان ندارید را نقل نکنید .

• نقد انگیزه نکنید نقد مطلب بکنید

محصول و نتیجه هر آموزش باید در یک کار علمی به عنوان آورده آموزش در نظر گرفت .
آموزش منهای کار تحقیقی یک کار ابتر است.
سواد رسانه ای توان استفاده از رسانه های عمومی است.
سواد رسانه ای توان استفاده از رسانه های عمومی است.
برخی از تحقیقات منجر به تولید ابزار می شود .
پایا ن نامه یک نوشته محرمانه است یعنی در یک فضای کاملا اختصاصی با ویژگی های متعدد با محدودیت های زیادی مواجه است مثلا انتخاب موضوع و محتوایی که شما می نویسید حتما باید تایید استاد راهنما و معاون پژوهش و داور صورت می گیرد.
• مشکل کتاب این است که مسئله محور نیست موضوع محور و عنوان محور است .
• کتاب حالت کشکول دارد ودر نگارش کتاب دست محقق باز است .یعنی مسأله ای در کار نیست بلکه تحقیقی است که قصد دارد اطلاعات مختلف را در کنار هم قرار دهد. امکان دسترسی به مطلب هم سخت است فهرست مطالب دارد اما وجودش مانع زحمت نیست .
• 1-باز بودن دست محقق در انتخاب عنوان از جهت حوزه های تحقیقاتی از جهت توانمندی محقق
• 2- محدود بودن حجم اطلاعاتی که باید در یک مقاله ارائه شود .
• 3-مسأله محور بودن مقاله است .
• 4-سهل الوصول برای دسترسی به مطلب برای دیگران
• 5-یک محقق ممکن است خطا بکند .امروزه تکنیک علمی یک کشور بر اساس مقاله های چاپ شده در آن کشور سنجیده شود.
• رعایت امانت را در نوشته ها ،به این معنی که اگر مطلبی از کسی نقل کردید آدرس بدهید آنگونه که هست نقل کنید.
مقالات یا در مجلات داخلی یا خارجی چاپ می شود.
• مجله های داخلی از جهت اعتبار علمی به پژوهشی ،ترویجی ، مروری ، تخصصی تقسیم می شوند.
• مقاله عمومی جز ء مقاله های قوی نیست . مقاله پژوهشی مقاله ای است که به فضای نظریه پردازی همراه شده است.
• مقاله ترویجی و مروری مقاله ای است که داشتن توصیف مناسب و مطلوب از مسأله تحقیق است .
• نمی توانیم بفهمیم که در یک مقاله تتبع خوبی صورت گرفته زیرا ابزاری برای سنجش نداریم .
• مجلات خارجی که جایگاه بین المللی دارد مجلات ISIوISCهستند .
• اگر یک مقاله پژوهشی باشد محقق چاره ای ندارد تا حد امکان از منابعی استفاده کند که واسطه نداشته باشد .
مولفه های مقاله :
بیان مساله
مبانی بحث
متولوژی تحقیق
ادله اثبات
تحلیل مطلب
نتیجه گیری

چکیده :نمایشی است کوتاه و مختصر از اطلاعاتی است که در یک متن دانشگاهی، پژوهشی و یا مقالات آی اس آی برای خواننده.
محتوای یک چکیده فشرده ،اما تشریح کننده است و خواننده با خواندن چکیده ی مقاله پی خواهد برد که چه مطالبی در متن اصلی پوشش داده شده است.
به بیان غیر رسمی چکیده ی مقاله است که خواننده را مصمم می کند که متن مقاله را بخواند و یا از آن صرف نظر کند.
چکیده اول می آید اما آخر نوشته می شود.
اگر شما یک مقاله علمی را می نویسید، توصیه می شود که نوشتن چکیده آخرین کاری باشد که انجام می دهید.
چکيده تحقيق
چکيده پس از عنوان بيشتر از ساير بخشهای يک مقاله خوانده ميشود و در چکيده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتايج تحقيقق بصورت خلاصه ذکر می شود. متن بسياری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نيست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداريم و از اين رو چکيده مقاله اهميت زيادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکيده 150 تا 250 کلمه محدود است.

واژگان کليدی:

چند واژه کليدی که از اهميت زيادی در مطالعه برخوردارند، در اين قسمت ذکر می شود. ضمن اين که با ذکر واژه های کليدی در سايتهای علمی می توان به دنبال مقاله نيز گشت. به طور معمول تعداد اين واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می شود.
چهار بخش اصلی در متن چکیده وجود دارد :

انگیزه و بیان مسئله : چرا ما به مسئله ی حاضر اهمیت می دهیم؟ در تحقیقات انجام شده چه موضوعی بوده است که فاصله ای را ایجاد کرده است؟

روش ها / رویه ها / راهکار ها : دقیقا شما چه کاری کردید تا به نتیجه رسیدید؟

نتایج / دستاوردها/ محصولات : به عنوان نتیجه و محصول کاری که با روش بیان شده انجام شده است چه چیزی یافته اید / یاد گرفته اید/ ایجاد کرده اید

نتیجه گیری / مفاهیم : در پایان با توجه به مسئله ای که بیان کردید، برزگترین یافته ی شما برای درک بهتر و پیشبرد موضوع تحقیقاتی چه بوده است؟
چکيده ي يک مقاله ،فشرده ي يک مقاله است که آن را با حداقل کلمات ممکن معرفي مي کند .
چکيده ها عمدتاً بردو نوعند :تمام نما و راهنما
نوع معمول در مجلات ،چکيده ي تمام نماست که کامل تر و دقيق تر است .
چکيده با ديگر انواع نوشتار تفاوت دارد و نوشتن يک چکيده ي خوب مستلزم آموزش و تمرين است .

اسلام با جمع گرایی و گروه به شدت موافق است و دستور می دهد که با جمعیت باشیم .
اسلام از جمعیت خوشش می آید یا در روایت داریم که ید الله مع الجماعه دست خدا همراه با جمعیت است .
در روایت داریم که :کسی که از جمعیت جدا شود این سهم شیطان است . کما اینکه گوسفندی که ازگله جدا شود سهم گرگ است .
اسلام به جمعیت اهمیت می دهد . خالی از لطف نیست حتی خداوند فردی ترین عبادات ما را دوست دارد با جمعیت همراه کند نماز عبادتی است بین بنده و خالق اما این رابطه فردی بین خالق و مخلوق را خدا گفته است به جماعت بخوانید اصلا ثواب آن قابل مقایسه نیست و لو این جمع دو نفره باشد .(امام و مأمون)
در شرح حال بهاء الدین مهدوی زمانی که در نجف زندگی می کردند شبهای چهارشنبه می روند مسجد سهله نماز می خوانند ( در کنار نجف مسجد کوفه ) در قدیم قرار نبود مساجد پرشوند گاهی اوقات هیچ کس مسجد نبود بنابراین یک نفر را همراه خود می بردند و در نماز می خواستند که به او اقتدا کند، برای اینکه ثواب جماعت را ببرند یا از نماز فردی تر روزه است چرا که نماز یک نمود ظاهری دارد ولی روزه هیچ نمود ندارد انسان باید نیت کند و چیزی نخورد خیلی عبادات مخفی است در روایت قدسی داریم که می فرماید: روزه مال خودم است گاهی اوقات خدا در روزه رنگ جمعیت را به آن زده است مثلا گفته است اعتکاف کنید در مسجد جامع شهر جایی که مردم می بینند یا در پایان ماه رمضان گفته است که بیایید نماز عید فطر بخوانید خلاصه این روزه را به یک صورتی به جمعیت گره زده است.
پس اسلام یک دین گروه گرا است (ازدواج ، نماز ، روزه بر خلاف برخی از ادیان که ازدواج را خوش ندارند و از باب دفع افسد به فاسد یک شخص عادی ازدواج می کند اما کشیشان و کاردنال نباید ازدواج کرد چون یک عمل پلیدی است مسلما اسلام جمع گرا است مرتب اسلام دستور می دهد به تشکیل جمعیت مثلا در جایی می فرماید یک امتی باید به عنوان دعوت به خیر تشکیل شوند فردی نباید باشد یکی از گرو ههایی که قرآن به آن تأکید دارد گروههای علمی است .
پس اسلام یک دین گروه گرا است (ازدواج ، نماز ، روزه بر خلاف برخی از ادیان که ازدواج را خوش ندارند و از باب دفع افسد به فاسد یک شخص عادی ازدواج می کند اما کشیشان و کاردنال نباید ازدواج کرد چون یک عمل پلیدی است مسلما اسلام جمع گرا است مرتب اسلام دستور می دهد به تشکیل جمعیت مثلا در جایی می فرماید یک امتی باید به عنوان دعوت به خیر تشکیل شوند فردی نباید باشد یکی از گرو ههایی که قرآن به آن تأکید دارد گروههای علمی است .
یکی از گروههایی مورد سفارش اسلام است تشکیل گروههای علمی است اگر بخواهیم سفارش گروهها را از منظر آیات و روایات بررسی کنیم می توان به روایاتی رجوع کرد که به ما دستور می دهد که استبداد رأی نداشته باشیم
گاهی اوقات ما استبداد رأی داریم یعنی حرف حرف خودمون است
هرچی ما گفتیم روایات به طور مکرر به ما بیان می کند که نظر دیگران را جویا باشیم
و با روایاتی که امیر المومنان می فرمایند آرا و نظرا ت دیگران را به همدیگر بزنید یعنی کسی حرفش مطرح بکند و دیگری هم حرفش را مطرح کند این دو نظر به هم برخورد می کند و کم و زیاد می شود.
در اثر ازدواج دو نظر نظر صحیح متولد می شود
خوب این یعنی اینکه تشکیل گروه خوب هرچه که تضارب افکار بیشتر شود روایات متعدد است .

روایاتی که در باب مشاوره هستند عبارتند از :
1. قول صحیح استنباط نشده است آن طور که با مشاوره به دست می آید.
2. مشورت کردن عین هدایت است
3. مشورت ثواب و درستی دیگران را به سمت تو جلب می کند شما گاهی آرزو می کردید که ای کاش پول های آن طرف مال من بود. پو لهایش را به من بدهید .وقتی بحث نظر پیش می آید شما دیگر نمی گفتید ای کاش نظرا ت صحیح ایشان مال من بود.
خوب اگر می خواهید نظرا ت صحیح مال شما شود باید بروید مشاوره
باز در روایت داریم که باید برای رسیدن به نظر ثواب شرکت تاسیس شود
باز در روایت داریم که : نظرات را مثل یک مشک به هم بزنید تا نظرات محکم گرفته شود بنابراین برای اینکه نظرات ما سدید باشد باید تشکیل گروه علمی داده شود.
در روایت دیگر داریم نظرات شدید
از میان آیات و روایاتی که مد نظر قرآن و اسلام است .آیا گروه عبادی تشکیل بدهید یا یک گروه علمی تشکیل بدهید.
مسلما گروه علمی تشکیل دادن ارزش زیادی دارد
یک گروه علمی ارزش بیشتری دارد نسبت به یک گروه سینه زنی
داستان :
زمانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله ) وارد مجلس شدند دیدند حلقه در مسجد تشکیل شده است یک حلقه نشسته ذکر می گویند گروه دیگر بحث علمی می کنند .حضرت به سمت گروه علمی رفتند.
پس همه گروههایی که اسلام دستور می دهد تشکیل بدهند .
سرآمد آنها گروههای علمی است.و این به خاطر ارزش علم است و اساس حیات انسان به علم است .
شیخ صدوق می فرمایند: شب قدر که از هزار ماه بهتر است با ارزشترین کار تشکیل گروه علمی است .

خداوند در سوره قلم فرماید : قسم به قلم آن هنگام که می نویسد .
بزرگان در اتاقی که قلم قرار گرفته باشد پاهایشان را دراز نمی کنندو در آن نمی خوابند این اهمیت علم و پژوهش را نشان می دهد.
علامه حلی کتاب های زیادی دارند و فرزندان ایشان هم فخر المحققین است.روزی علامه حلی تصمیم می گیرند به کربلا بروند فخر به پدر اعتراض می کنند که چرا واجب را رها گردی و مستحب را گرفتی البته اعتراض ایشان به پدر همراه با کنایه است و به ایشان می گویند که البته نمازها را کامل خواندید چرا که سفر شما معصیت بوده چرا که درس و پژوهش را رها کردید…
ایشان به فرزند ایشان می گویند در این مدتی که من در کربلا بودم من این کتاب را در کربلا نوشتم و این اهمیت این مسایل را نشان می دهد .
آیت الله تبریزی می فرمایند : والله من 40 سال معنای تعطیلی را نفهیدم کار ایشان کسب علم و تحقیق و پژوهش بودند الان با تلاش این علما که فقه ارزشمندی داریم .