مرکز تخصصی فقه و اصول النفیسه اصفهان

باسمه تعالی

مقام معظم رهبری (مدظله العالی):
     «اصلاح در علوم انسانی و تحول در سینما و تلویزیون بدون اصلاح پایه‌های معرفتی علوم انسانی غربی امکانپذیر نیست و اصلاح این پایه‌ها نیز در گرو ارتباط مؤثر با حوزه‌های علمیه و علمای دین است»

1/12/92

نمایشگاه تنگه احد علوم انسانی

      نمایشگاهی با عنوان تنگه احد علوم انسانی، به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس در مرکز تخصصی فقه و اصول النفیسه برگزار شد.

      این واقعیت که در حوزه علوم انسانی، خلاقیت ها رو به افول نهاده ودشمن نیز از این حوزه احساس خطر نمی کند و شاید یکی از راه های آسیب پذیری کشور ما (علیرغم فراوانی افتخاراتش) در این تنگه باشد، واحد فرهنگی مرکز فقه و اصول النفیسه را بر آن داشت تا با نگاهی متفاوت به مسأله شهید و شهادت بپردازد . لذا با همکاری مقطع سطح (2) اقدام به برپایی نمایشگاهی با عنوان تنگه احد علوم انسانی نمود.

        در این نمایشگاه که در چادری ساخته شده از گونی، برپاشد؛ از نمادهای هشت سال جنگ تحمیلی، از قبیل کلاه، قمقمه، پوکه گلوله توپ، پوتین، گل لاله، سربند نام اهل بیت (علیهم السلام)، پلاک و تصاویری از شهدای علوم انسانی و…. برای فضا سازی استفاده شد و برپا کنندگان آن، ضمن بیان مختصری از جنگ احد به فرماندهی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) و شکست مسلمانان علیرغم پیروزی نخستین در نتیجه عدم توجه به فرمان نبی مبنی بر حفظ تنگه احد، سعی نمودندبازدیدکنندگان را متوجه این سؤال اساسی نمایند که چرا علیرغم شهادت مطهری ها و بهشتی و دستغیب ها و … در ابتدای انقلاب اسلامی، دیگر شاهد باز بودن درب باغ شهادت بر روی دانشمندان علوم انسانی نیستیم؟ به بیان بهتر تنگه احد علوم انسانی کجاست؟

      فرمان مقام معظم رهبری به فعالان حوزه فرهنگ، مبنی بر لزوم تحول علوم انسانی و اصلاح پایه های معرفتی آن، به شرط ارتباط مؤثر با حوزه های علمیه و علمای دین، وظایفی را متوجه طلاب و علمای دین می کند که در این نمایشگاه، در قالب مسابقه ای ، به طور غیر مستقیم به شرکت کنندگان انتقال یافت. 

آیین بازگشایی مراکز تخصصی حوزه های علمیه  اصفهان

(ویژه طلاب جدید الورود)

مراسم افتتاحیه مراکز تخصصی فقه واصول النفیسه و فاطمه الزهرا (علیها السلام) ومجتهده امین ویژه طلاب جدیدالورود سال تحصیلی 93-94 روز پنج شنبه 20 /6/93 در مرکز تخصصی فقه و اصول النفیسه از ساعت 10:30 لغایت13  برگزار شد.

محوریت این  مراسم برتوجه طلاب به وجود مقدس امام زمان (علیه السلام )و رسالت طلاب آنان در قبال معارف مهدوی و پاسخگویی برنیاز جامعه قرار داشت

 از جمله برنامه های این مراسم، تلاوت قرآن توسط سرکارخانم کریم زاده.استاد و داور بین المللی قرآن کریم، همراه با تأکید بر رسالت طلاب در زمینه تعمیق بیشتر بر یادگیری متون و علوم قرائت قرآن و کسب مهارت در این زمینه بود.

در این مراسم حجه الاسلام و المسلمین رفیعیایی از اساتید برجسته اخلاق حوزه های علمیه اصفهان با تأکید بر لزوم توجه به خلوص نیت درتمامی زمینه ها به ویژه در تحصیلات ، زی طلبگی و اخلاق صنفی روحانیت را محور اساسی در وصول به اهداف دانستند.ایشان تحصیل بدون خلوص و بدون توجه به اخلاقیات صنفی روحانیت را، آفت تحصیل معرفی کردند.

این استاد اخلاق توجه ویژه به وجود مقدس امام زمان (علیه السلام)را وظیفه همه طلاب دانستند و از حاضران در خواست کردند که فرصتی را به صورت روزانه جهت خلوت با امام زمان عصر (علیه السلام) قرار دهند تا در نتیجه ی این توجه چشمه های علم  به روی آنان باز شود.

ایشان درباره شخصیت «سیده نفیسه» به عنوان برجسته ترین الگوی معنوی بر طلاب به ایراد سخنرانی پرداختند و ضمن تشریح مختصری از زندگی ایشان ، نقطه عطف او را توجه ویژه به معنویات، عبادت و تلاوت قرآن معرفی کردند.

از دیگر برنامه های این مراسم سخنرانی حجه الاسلام و المسلمین ابطحی مدیر حوزه های علمیه خواهران بود.ایشان ضمن خیر مقدم به طلاب جدیدالورود با تأکید برارزش تحصیل درحوزه های علمیه خواهران به ویژه مراکز تخصصی طلاب را به تداوم بر وضو و طهارت در زمان تحصیل ، انتقال دانسته ها ی علوم خود به مخاطبین در سطح جامعه و ضرورت تحصیل عمیق و تفقه در دین سفارش کردند.

حجه الاسلام و المسلمین ابطحی، با اشاره به فرمایشاتی از مراجع و بزرگان حوزه های علمیه در خصوص قداست تحصیل و تدریس در حوزه های خواهران و رسالت تبلیغی طلاب خواهر به عنوان نیروی کارآمد وفعال تأکید کردند و از آنان خواستند با تأکید برسفارشات ایشان ، همواره از فرصت های پیش رو به شیوه ای شایسته برای انتقال مفاهیم و آموزه های دینی استفاده نمایند.

در این مراسم بسته هایی با محتوای کتاب رشد، نوشته علی صفائی حائری، بروشور با موضوع ضرورت توجه به امام زمان (علیه السلام)و جایگاه معرفتی ایشان و رسالت طلاب و الفبای طلبگی و … به شرکت کنندگان اهدا گردید.

برگزاری کرسی آزاد اندیشی با موضوع فقه حجاب رفتاری در فضای مجازی در مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

کرسی آزاد اندیشی با موضوع فقه حجاب رفتاری در فضای مجازی در مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان در تاریخ 5 شنبه 1/3/93 برگزار شد .

این کرسی آزاد اندیشی یک طرفه وبا حضور اساتید ارائه دهنده (حجت الاسلام والمسلمین آقای جلالی ،حجت الاسلام والمسلمین آقای تیموری ،وخانم دکتر رضایی ) واستاد داور (حجت الاسلام والمسلمین آقای دکترقربانی مقدم )وطلاب برگزار شد .

کرسی با هدف تطبیق مصادیق فضای مجازی با فضای حقیقی وبررسی احکام آن در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی ) برگزار شد .

در ابتدای بحث اساتید صاحب نظر شبکه های اجتماعی وواژه های مرتبط با فضای مجازی را بررسی کردند وتوضیحات لازمه را برای شرکت کنندگان ارائه دادند ودر این رابطه گفته شد که شبکه های اجتماعی پایگاههایی هستند که هر شخصی با عضویت در آن می تواند تولید محتوا کند (شخصی به عنوان مدیر تولید محتوا نمی کند)وافراد در این پایگاهها می توانند آزادانه مطالب خود را ارائه دهند وحتی می توانند به صورت گروههای آزاد  با یکدیگر کارهای مختلفی انجام دهند .واین شبکه ها کاملا با شبکه هایی مثل راسخون ، تبیان و… که دارای مدیر هستند در تغایر هستند.

اساتید در جواب به ضرورت وارد شدن در این فضاها اینگونه گفتند که : در کشور ما افراد به گونه های مختلف به فضای مجازی دسترسی دارند و نمیتوانیم راههای مختلف را برافراد ببندیم لیکن در این راستا می توانیم با آگاه کردن افراد وبیان احکام (تبلیغ ، تحقیق ، تدبیر ) به این فضاها رنگ وبوی شرعی بدهیم  .

اما استاد داور در جواب به این ضرورت بیان داشتند که : 1- فضا واقعا آلوده است ومطالب غیر واقعی منتشر می شود واحتمال خطر در آن زیاد است  ووارد شدن در این فضاها همانند گرفتن وخواندن کتب ضاله است وهمان احکام بر آن بار می شود .        2- منفعت غالب این فضاها منفعت غیر شرعی است .  پس به همین دودلیل ما نمی توانیم راحت وارد این فضاها بشویم واگر وارد این فضاها شدیم از باب ” اضطرار اکل میته ” است چون اگر وارد نشویم جامعه وجوانان ما  در این فضاها می میرند ولازم است پیشگیری شود وباید افراد با ابزار وآموزش وساز وکارهای لازم وارد این فضاها شوند ونگاه فکری ونظری داشت .

در ادامه اساتید وارد بحث های پوشش ونگاه ومراودات در فضای مجازی شدند واحکام هر کدام رادر فضاهای مختلف مجازی بررسی کردند مخصوصا در چت ها ووبلاگ ها وبه پرسشها وشبهات طلاب شرکت کننده در بحث پاسخ دادند .

در پایان استاد داور جمع بندی کلی از بحث داشتند وکلیپ مربوط به بحث برای شرکت کنندگان پخش شد .

1-گزارش کارگاه روش تحقیق علوم اسلامی در رایانه توسط انجمن پژوهشی حبل المتین وابسته به مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

کارگاه روش تحقیق علوم اسلامی در رایانه طی 24 ساعت در 6 نشست با حضور استاد جناب آقای سعید زمانی  وتعداد 18 نفر از طلاب انجمن پژوهشی حبل المتین ,برگزار شد.

از آنجایی که پژوهش در علوم نقلی با تکیه بر منابع صورت  می گیرد آشنایی با منابع مهم واصلی امری ضروری است از سوی دیگر با توجه به در دسترس بودن منابع در نرم افزارها وسایت ها در زمان کنونی لازم است که آموزشهای مربوطه به طلاب در مورد منابع و شیوه های دسترسی به آن منابع وجستجوی پیشرفته در آنها به کمک نرم افزار ها آموزش داده شود .

رئوس مطالب در این نشست ها شامل : سیر روش تحقیق ,منابع دیجیتالی گزینش محتوا , معرفی سایتها , جستجوی پیشرفته , مراکز معتبر وفعال در سایتها ,آشنایی با نرم افزارهای جامع فقه اهل بیت , نرم افزارهای جامع الاحادیث وفیش نگار 3 می باشد .

گزارش تصویری این کارگاه در مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه موجود می باشد .

2-گزارش کارگاه ویژه مهارتهای پژوهشی توسط انجمن پژوهشی حبل المتین در مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

کارگاه مهارتهای پژوهشی با موضوع “سیرهای مطالعاتی قرآنی از اعجاز تا پدیدار شناسی” طی 15 ساعت در 10 جلسه با حضور استاد ناظر وارزیاب جناب آقای مجید انصاری تبار واستاد راهنما جناب آقای محسن برقیکار واستاد مشاور جناب آقای محمد تقی بابا صفری بر گزار شد .

در این کارگاه سیر مطالعاتی از اعجاز تا پدیدار شناسی مورد بحث قرار گرفت وموضوع پدیدار شناسی به بحث گذاشته شد .

مهمترین رئوس مطالب در این کارگاه عبارتند از :

1-سیرهای مطالعاتی قرآنی با منابعی چون : التمهید فی علوم القرآن ,در آمدی بر سیر تطور اندیشه اعجاز قرآن , اعجاز تاریخی قرآن

2-بررسی تطبیقی نسخ از دیدگاه فخر رازی وآیت الله خویی با منابعی چون : نسخ در قرآن , البیان , النسخ عند الفخر رازی , المحصول

3-پدیدار شناسی فلسفی وپیشینه آن با منابعی چون : پدیدار شناسی , پدیدار شناسی چیست ؟ , در آمدی بر فلاسفه دین وکلام جدید

در انتهای این کارگاه طلاب شرکت کننده توانستند آموزه های این کارگاه را به صورت مقاله به اساتید مربوطه ارائه دهند ومقاله های آنها مورد ارزیابی قرار گرفت .

3-گزارش کارگاه مقاله نویسی توسط انجمن پژوهشی حبل المتین وابسته به مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

این کارگاه به منظور آموزش وارتقاء سطح علمی - پژوهشی محققان دایر شد وطلاب توانستند با متد های جدید روش تحقیق وشیوه های جمع آوری مطالب وپردازش مطالب آشنا شوند .

کار گاه با حضور استاد جناب آقای دکتر مسعود راعی در ضمن 16 ساعت (3 جلسه ) وبا تعداد 18 نفر از طلاب بر گزار شد .

در جلسه اول کارگاه, دکتر راعی با ایجاد انگیزه در طلاب به بیان پارامترهای اصلی نگارش مقاله وسپس پروسه مقاله پرداختند ودر جلسه دوم به محورهای ارزیابی داوران اشاره نمودند وجلسه سوم را به بیان نکات تایپی برای نگارش مقاله پرداختند وموارد متعددی را متذکر شدند .

در اخر دوره طلاب  باید مقالاتی ارائه میدادند وملزم به رعایت کردن نکات ارائه شده در کارگاه بودند ومقالات توسط دکتر راعی ارزیابی شد .

4-گزارش کارگاه نشست آیات الاحکام با موضوع ” روش استنباط احکام فقهی از قرآن ” توسط انجمن پژوهشی حبل المتین وابسته به مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه

در این نشست طلاب رشته فقه با روشهای استنباط از قرآن وچگونگی برداشت احکام در مذاهب آشنا شدند .

نشست با حضور استاد جناب آقای محمد فاکر میبدی در ضمن یک جلسه 3 ساعتی وبا حضور تعدادی از طلاب برگزار شد .

نشست از طریق اتوماسیون به همه مراکز تخصصی در سطح استان اصفهان اعلام گردید واز همه مدیران , معاونین پژوهش وطلاب پژوهشگر دعوت گردید .

سر فصل های ارائه شده در این نشست  شامل :

• - تعریف فقه القرآن وآیات الاحکام
• - ماهیت فقه القرآن
• - توجه به محتوای آیات الاحکام
• - گام های چهار گانه در استخراج فقهی قرآن
• - مبانی صدوری ودلالی
• - سیر معنایی
• - پیدایش قواعد تفسیر
• - پالایش منابع
• - منابع تفسیر قرآن
• - مبانی تفسیر فقهی قرآن
• - پیمایش سیر معنایی فقه القرآنی
• - قواعد فقه القرآنی
• - منبع شناسی (منابع فقه شیعه وسنی )

در پایان جلسه حدودا 45 دقیقه استاد فاکر به پرسشهای طلاب پاسخ دادند ونتیجه گیری خوبی از بحث گرفته شد .

5-گزارش برگزاری کارگاه روش تحقیق میدانی (پیمایشی) وآمار توسط انجمن پژوهشی حبل المتین وابسته به مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

   کارگاه به منظور آشنایی طلاب با روش تحقیق میدانی (پیمایشی ) برگزار شد وطلاب موفق شدند با روشهای آمار گیری آشنا شده وبتوانند تحقیقات وپایان نامه های پیمایشی را نیز ارائه دهند .

کارگاه  با حضور سرکار خانم زهره السادات کدخدا زاده ,  طی 16 ساعت (4جلسه ) برگزار شد .

در این کارگاه خانم کدخدازاده ابتدا مباحث اولیه تحقیق را برای طلاب بیان کردند که مهمترین سر فصلهای آن به قرار زیر است :

روش تحقیق - مراحل عمده روش علمی - مراحل اجرای یک طرح تحقیق علمی - موضوع تحقیق - گزارههای مسئله (هدف ,فرضیه , سئوال ها ) - فرض آماری - ملاک های ارزیابی مسئله وگزارهها - مفاهیم ,سازه , متغیر - مقیاس های اندازه گیری -

سپس ایشان در جلسات بعدی به مباحث پایه ای روش تحقیق پرداختند وسر فصلهای آن به این قرار بود :

روشهای تحقیق میدانی - مقیاس های سنجش - ابزار اندازه گیری در تحقیق - انواع نمونه گیری در جامعه - روش محاسبه حجم نمونه - تجزیه وتحلیل داده ها - آمار گیری رابطه بین متغیر ها

جلسه نهایی هم استاد کدخدا زاده به آموزش نرم افزار SPSS در کامپیوتر پرداختند وبا آموزش این نرم افزار طلاب کارهای عملی مربوطه را در کلاس به استاد ارائه دادند.

6-گزارش نشست ” مهارت مساله یابی وموضوع شناسی ” در مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه اصفهان

نشست یک روزه ای با حضور استاد جناب آقای محمد علی بخشی برگزار شد که در این نشست یک روزه استاد علی بخشی ابتدا به مباحث اولیه در مورد مساله یابی پرداختند وبا زمینه چینی وشناسایی مباحث عقلی ونقلی  به مبحث انتخاب موضوع رسیدند وتوانستند روش انتخاب را به صورت کاربردی آموزش دهند واز موضوعات کلی چندین موضوع جزیی بیرون آورند البته مباحث بیشتر در زمینه فقهی وحقوقی بود وموضوعات کلی درمورد ولایت فقیه  را نیز با مباحث فقهی عجین نموده وبه طلاب معرفی کردند ودر آخر هم استاد حدود یک ساعت از وقت را به سوالات طلاب در این زمینه اختصاص دادند وتوانستند مشکلات بسیاری  از طلاب  در زمینه انتخاب موضوع را برطرف کنند .

 7- گزارش نشست ” منبع شناسی عام ” در مرکز تخصصی حوزه علمیه برادران      

 توسط انجمن پژوهشی حبل المتین وابسته به مرکز تخصصی فقه واصول النفیسه  اصفهان

نشست یک روزه ای از ساعت 8 صبح لغایت 12 ظهر  در مرکزتخصصی حوزه علمیه برادران برگزار شد واستاد جناب آقا ی هادیزاده اداره کلاس را بر عهده داشتند .

در این نشست استاد هادیزاده ابتدا  تاریخچه ای از مذاهب خمسه (حنفی - شافعی - مالکی - زیدی ) واینکه چه زمانی پایه گذاری شده وتعدادی از معروفترین کتب فقهی اهل سنت ونویسندگان آن را معرفی کردند وسپس ایشان در ادامه به معرفی ادوار فقه امامیه پرداختند واین ادوار را به 4 دوره به قرار زیر معرفی کردند :

• متقدمین
• متاخرین
• متاخرین متاخرین
• معاصرین

وسپس با توجه به این دوره ها منابع فقهی امامیه را ذکرکرده وبیان داشتند که شیوه نگارش این کتابها متفاوت بوده ودر این رابطه شرح هایی که بر کتب مختلف نوشته شده را نام بردند وروش  مطالعه وخواندن هر کدام را توضیح داده وسعی کردند که تمامی توضیحات بر اساس کتابها  باشد تا طلاب  رشته فقه واصول بتوانند بهتر با این منابع آشنا شده واز کتابهای در دسترس نهایت  استفاده را ببرند .

در پایان خواهران طلبه توانستند با گردش در مخزن کتابها ومطالعه آنها با منابع فقهی مذاهب خمسه وامامیه بهتر آشنا شوند .

نباید با مسائل فرهنگی برخورد تجاری کرد:
نباید مسؤولان با مسائل فرهنگی برخورد تجاری کنند، قطع یارانه کاغذ ناشران از سوی دولت به دلیل سوء استفاده برخی افراد، نوعی مدیریت نادرست است
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به اهمیت کتاب در جوامع مختلف، از کتاب به عنوان حلقه اتصال نسل های گذشته،‌ حال و آینده یاد کردند.
ایشان با بیان این که پیشرفت تمام علوم و دانش ها در سایه کتاب محقق شده است، خاطرنشان کردند:‌ اگر کتاب نبود، معلوم نبود جامعه بشریت در کجا قرار داشت و بسیار عقب تر از وضع امروز بود؛ از این رو باید به کتاب اهمیت داد و در جمهوری اسلامی اهمیت کتاب دوچندان است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با تاکید بر این بیشترین کتابی که مورد استقبال مردم قرار گرفته و می گیرد کتاب های دینی و مذهبی است،‌ خواستار حمایت جدی دولت و مسؤولان از ناشران این گونه کتب شدند.
ایشان یادآورشدند: البته کتاب همچون شمشیر دو لبه است، تمام مفاسد از نسل های گذشته و از کشوری به کشور دیگر ممکن است از این طریق منتقل شود به همین دلیل فاسدان و مفسدان فی الارض از کتاب زیاد استفاد می کنند.
معظم له یادآورشدند: کتاب همچون غذا است از این جهت باید بسیار مراقب بود، البته همه نعمت های الهی را می شود دو گونه مصرف کرد،‌ انرژی اتمی گاهی به عنوان نیروی فعال که موجب آبادانی همه جا می شود مورد استفاده قرار می گیرد و گاهی نیز تبدیل به نیروی مخرب می شود که هیروشیما را با خاک یکسان می کند.
ایشان در ادامه راه اندازی نمایشگاه های کتاب را از جمله اقدامات خوب وزارت ارشاد دانسته و در عین حال فرمودند: ممکن است این موضوع آسیب هایی نیز داشته باشد، آسیب نخست نمایشگاه کتاب این است که کنترل کافی نشود و عقیده من این است که تاکنون کنترل کافی نشده، البته تلاش ها و اقداماتی شده اما حجم کتاب ها بیش از افراد بررسی کننده بوده است و باید در مورد کتاب های ناسالم وسواس و احتیاط های لازم را اعمال کرد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی افزودند: دغدغه دیگر راجع به نمایشگاه کتاب این است که وضع رفت و آمد از نظر اخلاقی و ظاهری مطلوب نیست،‌ البته تلاش می شود اما کافی نیست و گزارشی هایی که به ما می رسد نشان می دهد وضعیت چندان مطلوب نیست.
ایشان یادآورشدند: تخفیف هایی که به کتاب ها داده می شود خوب و بجا است اما نباید به گونه ای باشد که عده ای از فرق سوء استفاده کنند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ادامه با انتقاد از مشکلات چاپ و نشر کتاب، تصریح کردند: متاسفانه هنوز مشکل کاغذ وجود دارد به همین دلیل آمار چاپ، نشر و فروش کتاب پایین آمده است و متاسفانه کتب پر فروش نیز در برخی انبارها به صورت راکد مانده است و علت آن را باید در گرانی جستجو کرد.
معظم له با تاکید بر این که گرانی مشکلات بسیاری را برای مردم و تولید کنندگان ایجاد کرده است، خواستار برنامه ریزی مسؤولان برای حل این مشکلات شده و تاکید کردند: وقتی مردم در خرید مسائل اولیه و مواد غذایی خود مشکل داشته باشند طبیعی است نتوانند کتاب بخرند و این هشداری است که باید برای آن فکر و چاره اندیشی کرد.
ایشان با اشاره به افزایش قیمت مرسولات پستی به ویژه مرسولات پستی فرهنگی و کتاب به خارج از کشور تصریح کردند: هزینه پست کتاب به خارج از کشور ده برابر شده است، دولت باید برای این مساله فکری بکند، وقتی هزینه پست کتاب به خارج از کشور ده برابر شده است چطور انتظار داریم انقلاب اسلامی به دیگر کشورها صادر شود و مسؤولان واقعا باید برای این مساله فکر کنند.
معظم له بیان کردند: دولت می گوید برخی از افراد در این عرصه سوء استفاده هایی می کنند، سخن ما این است اگر عده ای سؤ استفاده می کنند نباید جلوی خیر را گرفت، بلکه باید جلوی سؤ استفاده را گرفت، نه این که به هیچ ناشر مذهبی کاغذ ندهند چون برخی رفته اند و در بازار تجارت کرده اند؛ به نظر ما این شیوه مدیریت نادرست است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با تاکید بر این که این گونه برخورد کردن سبب قطع ارتباط فرهنگی ما با دیگر کشورها می شود، فرمودند: ما اگر بتوانیم کار فرهنگی بکنیم در خارج از کشور هوارادانی پیدا می کنیم که در مسائل سیاسی و نظامی هزینه ما را کم می کنند.
ایشان در پایان با تاکید بر این که نباید با مسائل فرهنگی برخورد تجاری کرد، اظهار داشتند:‌ من تجربه ای که در عمرم دارم این است که هیچ بن بستی برای مشکلات وجود ندارد، تمامی مشکلات قابل حل است و باید مسؤولان بنشینند و برای آن چاره اندیشی کنند.

“علامه طباطبایی”

نقش محبت در پرورش روح غیر قابل انکار بوده و متعلق محبت حقیقی، موجود بی نهایت و کمال لایتناهی خداوندی دانسته شده است و دقیقا از همین روست که علامه طباطبایی (ره) معتقد است، مهم‌ترین روش تربیت اخلاقی مبتنی بر توحید، روش حبّ عبودی است.

عشق و محبت از موضوعاتی است که در نگاه اول، هر عارف و عامی را بخود جلب می نماید. در طول قرن های متمادی، محبت یکی از مهم ترین دغدغه ها و گمشده های آدمی بوده است.

محبت غذای روح انسان و آرامش دهنده به اوست. محبت در نهاد آدمی سرشت شده و تمام تار و پود او را در بر گرفت است، تا جایی که حتی برخی وجه تسمیه انسان را برآمده از انس گیری او دانسته اند. (1)

جذبه محبت در مورد انسان تا جایی است که می تواند انسان را به سرحد بندگی برساند، چنانکه که گفته اند « الانسان عبید الاحسان »(2)

حب و دوستى یکى از حقایقى است که ما در وجدان خود مى ‏یابیم که علامه طباطبایی (ره) آن را اینچنین تعریف می نمایند «یکی از معانی وجدانی که با آن سروکار داریم، «حب» است که آن را در خوراک و زن و مال و جاه و علم به کار می‌بریم و می‌گوییم: «فلان غذا را دوست دارم، زن را دوست دارم، مال و جاه و علم را دوست دارم».

غذا را دوست دارد؛ چون موجب کمال جسم است. همچنین علاقه انسان به مال و جاه و علم نیز، علاقه به کمال است. بنابراین، حب و دوستی عبارت است از تعلق وجودی و جذب خاص شعوری بین علتی که انسان را به کمال می‌رساند و بین معلول تکامل یافته.

حال فرق نمی‌کند که این علت، غذایی باشد که انسان می‌خورد، یا بهره و لذتی باشد که از زن می‌برد یا مالی باشد که در آن تصرف می‌کند، یا اعتباری که از آن استفاده می‌نماید، یا معلم و آموزگاری که از آن دانش می‌آموزد.».(3)

اكسیر عشق و محبت از چنان اهمیت و ارزشی برخوردار است، كه رسول اكرم‏ (ص) دردعایش آن را طلب كرده، می ‏فرمود: « اَللّهُمَّ ارْزُقْنی حُبَّكَ وَ حُبَّ مَنْ یُحِبُّكَ وَ حُبَّ ما یُقَرِّبُنی اِلی حُبِّكَ وَاجْعَلْ حُبِّكَ اَحَبَّ اِلَی مِنَ‏الْماءِ الْبارِدِ (4)

پروردگارا! دوستی خودت و دوستی كسی كه تو را دوست دارد، و دوستی عملی كه موجب‏ دستیابی به محبت تو می ‏شود، روزی من گردان، و دوستی خود را در نظر و ذائقه من از آبِ‏ خنك لذیذتر و عزیزتر قرار ده.»

نقل شده است كه شعیب پیامبر(ع) بر اثر عشق و محبت خدا آن قدر گریست كه دیدگانش ‏نابینا شد و خدای متعال نور چشمانش را بازگرداند. دوباره آن قدر گریست كه چشمانش ‏بی فروغ شد، باز خداوند چشمانش را بینا ساخت. تا چهار بار این عمل تكرار شد.

سپس خداوند خطاب به وی فرمود: ای بنده ‏ام شعیب! تا كی به این كار ادامه می‏دهی؟ اگر از ترس آتش جهنم می ‏نالی، تو را ایمن ‏می‏گردانم، و اگر مشتاق بهشتی، آن را به تو ارزانی می‏دارم.

عرض كرد: ای آقای من! می‏دانی كه از ترس آتشت نمی‏ نالم و از اشتیاق بهشت نمی ‏گریم، بلكه اكسیرمحبت و عشقت، دلم را ربوده و صبر و طاقتم را برده و شكیبایی ندارم، مگر به وصال تو نایل آیم.

آن‏گاه خدای متعال بدو فرمود: اكنون كه برای وصال من می‏گریی، موسی‏ بن عمران، كلیم خود را به خدمت تو می‏ گمارم! (5)

با عنایت به همین تاکیدات است که در اندیشه اسلامی، نقش محبت در پرورش روح غیر قابل انکار بوده و متعلق محبت حقیقی موجود بی نهایت و کمال لایتناهی خداوندی دانسته شده است و دقیقا از همین روست که علامه طباطبایی (ره) معتقد است، مهم‌ترین روش تربیت اخلاقی مبتنی بر توحید، روش حبّ عبودی است.

ایشان در المیزان می‌فرماید: « مهم‌ترین شیوة تربیتی اخلاقی در نظر قرآن، شیوة حب عبودی است. چون بنای اسلام بر محبت عبودی است.

یعنی ترجیح دادن جانب خدا بر جانب بنده؛ رضای خدا را بر رضای خود ترجیح دادن؛ از حق خود به خاطر حق خدا گذشتن و از خشم خود به خاطر خشم خدا صرف نظر کردن؛ این محبت انسان را به کارهایی وا می‌دارد که عقل اجتماعی نمی‌پسندد. چون ملاک اخلاق اجتماعی، همین عقل اجتماعی است. محبت انسان را به کارهایی وا می‌دارد که فهم عادی که اساس تکالیف عمومی و دینی است، آن را نمی‌فهمد». (6)

علامه طباطبایی پس از تشریح رابطه عبد و معبود بر مبنای محبت راستین، راه‌های کسب حبّ خداوند در قرآن را مورد بررسی قرار داده و آنها را بدینگونه برمی شمرند؛ « تفکر و شناخت خداوند، ذکر دائم و یادآوری نعمت‌ها و مسئولیت انسان در برابر خداوند، (7)

اخراج محبّت غیر خدا «القلب حرم الله فلا تسکن فی حرم الله غیر الله»، (8) عمل کردن مطابق رضایت الهی (9) و محبّت اولیای خدا که خداوند به آن سفارش کرده است: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی»(شوری/ 23)؛ علامه همچنین بیان می‌کند که پیامبر‌(ص) و اهل‌بیت معصوم‌ ( ع ) ایشان، مصادیق ذکر الهی‌اند؛ زیرا خداوند به وسیله آنها به یاد می‌آید. (10)

علامه طباطبایی ( ره ) در کنار تبیین علمی و عرفانی آیین محبت در آثار خویش، آن را در همه زوایای زندگی خویش جریان داده، بگونه ای که ایشان را احیاگر محبت به اهل بیت پیامبر (ص) در دهه های اخیر دانسته اند « سیدناالاستاد علامه این راه عشق و محبّت و علاقه به خاندان عصمت و طهارت را آن‌چنان احیا كرد كه عملاً فرمود: (إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی) حَسنه رسمی ما مسلمان‌هاست در جلسه درسشان فرمود حسنه رسمی مملكت اگر گفتند حسنه, همین ولایت اهل بیت است چرا, برای اینكه در این آیه كه دارد (قُل لاَ أَسْأَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی)

بعد بلافاصله فرمود: (وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةً) این قدر متیقّن در مقام تخاطب است این قدر متیقّن مصداق است حسنه یعنی مودّت اهل بیت اگر وِداد هست كه بالاتر از محبّت است انسان برای او سر می‌دهد جان می‌دهد این بزرگوار آمده هم بحث مودّت و محبّت را احیا كند.» (11)

از سوی دیگر و در زندگی خانوادگی و روابط فیمابین علامه و همسرش نیز ، محبت نقش تعیین کننده ای داشته و هر دو در یکدیگر ذوب شده بودند. (12)

فرزند علامه طباطبایی(ره) می گوید: «رفتارشان با مادرم بسیار احترام آمیز و دوستانه بود. همیشه طوری رفتار می کردند گویی مشتاق دیدار مادرم هستند. » (13)

وقتی همسر مرحوم علامه در سال 1344 بیمار می شوند، علامه هرگز اجازه نمی دهند تا همسرشان برای انجام کاری از بستر بلند شوند.

فرزند ایشان در این خصوص می گوید: «مادر من حدود 27 روز پیش از فوت در بستر بیماری بود و در این مدت پدرم از کنار بستر ایشان لحظه ای بلند نشدند. تمام کارهایشان را تعطیل کردند و به مراقبت از او پرداختند» (14)

و بدینگونه است که باید سرود:
شهریارا اگر آیین محبت باشد چه حیاتی و چه دنیای بهشت آیینی (15)

پی نوشت‏ها:

1. راغب اصفهانی، مفردات،قم؛ دفتر نشر نوید اسلام، ج1،ص70

2. جمال الدین خوانساری، شرح غررالحکم،تهران، دانشگاه تهران، ج7،ص69

3. محمدرضا کاشفی، آیین مهرورزی،قم، بوستان کتاب،1376

4. ملامحسن فیض كاشانی ،اخلاق حسنه، ، ترجمه محمدباقر ساعدی، تهران ؛ انتشارات پیام آزادی، ص 205

5. همان، ص 208 - 207.

6. سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، قم؛ انتشارات جامعه مدرسین، ج 1، ص 542.

7. همان، ج 16، ص 136.

8. محمد محمدی‌ری‌شهری، منتخب میزان الحکمة، قم؛ انتشارات دارالحدیث، ج 1، ص 226.

9. سیدمحمدحسین طباطبایی، همان، ج 6، ص 175

10. همان، ص 6 و 7

11. آیه الله جوادی آملی، مراسم افتتاح دارالقرآن علامه طباطبایی، 1/9/1391

12. مصاحبه با عبدالباقی طباطبایی، آرشیو بنیاد شهید قدوسی، نوار دوم www.hawzah.net

13. مجله زن روز، ش 892.

14. همان

15. محمدحسین شهریار، دیوان شهریار، تهران؛ نگارستان كتاب

منابع:

قرآن کریم

تفسیر المیزان

تهیه و تولید: حق دوست، گروه حوزه علمیه تبیان

امام صادق علیه السلام  می فرمایند:

کار خود را بر چهار عنوان استوار ساخته ام :

دانستم عمل مرا کس دیگری انجام نمی دهد ، پس “تلاش” کردم.

دانستم خدا بر من آگاه است است، پس “حیا” کردم.

دانستم روزی ورا دیگری نمی خورد، پس “آرام “ گرفتم.

دانستم پایان کار من مرگ است ، پس برای آن” آماده ” شدم.

*فکرکردن به گذشته ، مانند دویدن به دنبال باد است.
*همه ی خواستنی ها داشتنی نیست، همه ی داشتنی ها خواستنی نیست.
*امروز را برای ابراز احساس به عزیزانت غنیمت بشمار . شاید فردا احساس باشد اما عزیزی نباشد.
*کسی را که امیدوار است ،هیچگاه نا امید نکن ؛ شاید امید تنها دارائی او باشد.
*فراموش نکن قطاری که از ریل خارج شده ، ممکن است آزاد باشد ولی راه به جایی نخواهد برد.