چکیده
یکی از راه های دستیابی به دقایق معنایی و پی بردن به مقصود اصلی گوینده معناشناسی است و از آن جایی که قرآن، معجزه الهی است و از سطوح معنایی متعددی برخوردار است و نقش مهمی در سعادت بشر دارد؛ لذا می توان گفت: استوارترین و مطمئن ترین روش در شرح آیات، ره یابی به عمق معنای واژگان قرآن است که بایستی به این مهم جامه عمل پوشاند تا به تفسیری در خور با مراد خدای حکیم دست یافت. پژوهش حاضر در صدد تبیین جایگاه معنایی واژه ی کانونی حزن، به شیوه ی معنا شناسی مکتب بن(= قومی فرهنگی) با الهام از روش ایزوتسو است و به منظور ترسیم میدان معنایی این واژه در قرآن کریم صورت گرفته است. برای معناشناسی این واژه و به منظور دستیابی به میدان معنایی این واژه لازم است که در سه حیطه‌ی معناشناسی واژگانی، میدان های معناشناسی و مطالعات متنی فعالیت صورت گیرد. در حیطه بررسی واژگانی حزن، معنای اساسی بدست آمده ؛ اندوه و غصه شدید است و با مطالعه و بررسی جهان بینی و فرهنگ قومی عرب جاهلی در قبل از اسلام نیز واژه حزن و واژه های مترادف نسبی آن به همان معنای اساسی اندوه و غصه شدیدآمده و تطورات معنایی نداشته است. همچنین گستردگی میدان معناشناسی حزن در قرآن و نیز چگونگی گستردگی آیات در این میدان از بررسی واژه ها و عبارت های مترادف، متضاد، واژه ها و عبارت های مرتبط از لحاظ فعالیت و انفعال و واژه ها ی ملازم به دست می آید. بر اساس این روش، با مطالعات متنی واژه ی حزن و کشف واژه های کلیدی و کانونی و جهان بینی حزن می توان به تعریف معنا شناسانه ی حزن که همان «تبعیت نکردن از هدایت الهی و نداشتن سکینه و آرامش و یاری الهی به دلایل مختلف» است؛ دست یافت.
کلید واژه ها: زبان شناسی، معنا شناسی، حزن در قرآن، میدان های معنا شناسی، مطالعات متنی

نگارنده :
پروین اختریان