چکیده

اکل به معنای گرفتن و مطلق تصرف است نه خصوص خوردن. اما از آنجا که خوردن، اولین فعل طبیعی مورد نیاز انسان است، با گفتن واژه اکل، فعل خوردن به ذهن متبادر می‌شود. اکل از مهم‌ترین نیازهای فطری بشر محسوب می‌گردد و از دیدگاه معارف دینی، نحوه بر طرف کردن این نیاز از ملاک ها و معیارهای ویژه ای برخوردار است. اکل لازمه و توان انجام وظایف می‌باشد و از دیدگاه قرآن مورد توجه واقع شده است.
بدن انسان مرکبی برای روح و نفس است و صحت و سلامتی این مرکب، تأثیر شگرفی در حرکت راکب به سوی کمال دارد. از این رو خداوند متعال در شکل گیری بدن انسان، عنایات خاصی را مبذول داشته و برای رشد سلامتی و ایجاد مزاج متعادل، دستورات لازم را برای تغذیه ای سالم صادر فرموده است تا انسان به عنوان اشرف مخلوقات توفیق یابد جسم سالم خود را با روح شاداب الهی همگام ساخته و به اوج کمال برساند. تحریم و منع از خوردن بعضی چیزها در چهارچوب هدفمندی خلقت و دین، قابل تفسیر و ریشه یابی است. در راه سلامتی، اسلام ما را از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حرام برحذر داشته است تا این نعمت بزرگ الهی فاسد و تباه نگردد.
در شریعت آسمانی ما، هرچه بدان امر شده حلال است. اگر چه بیانگر اباحه باشد و هر چه از آن نهی شده حرام است. مهمترین ملاک قرآنی اکل حلال وطیب بودن است.
امساک به معنای بازداشتن همراه نگهداری است. قرآن کریم، اکل و امساک را برای مؤمنان امری لازم و ضروری می‌داند. روزه بهترین راه برای رسیدن به باطن عالم و مشاهده ملکوت است. برزگترین مانع رشد و تعالی بشر، فرو رفتن در لذائذ مادی نظیر خوردن و آشامیدن و غرائز جنسی است و بهترین عامل رشد روحی وی نزاهت و پرهیز از این امور است. مهم ترین مبنای
امساک در قرآن پرهیز از حرام است. حرام خواری پیامدهای سویی به همراه دارد.
در پژوهش حاضر با استعانت از خداوند سبحان در صدد تبیین مبانی قرآنی مقررات اکل و امساک هستیم.
واژگان کلیدی: اکل، طعام، امساک، حلال، طیب، حرام، خبیث، صیام.

نگارنده
فريبا شريفي