گزارش کارگاه مهارت ورزی روش مطالعه

مرکز تخصصی فقه و اصول النفیسه به منظور مهارت افزایی مطالعه،  افزایش بهروری در کیفیت مطالعه ، جلوگیری از اتلاف توان پژوهشی و تسهیل فرایند یادگیری اقدام به برگزاری کارگاه روش مطالعه نمود. این کارگاه در طی هشت جلسه ، ازتاریخ 15/5/1393تا26/7/1393 توسط حجت الاسلام والمسلمین سید روح الله  میر شفیعی بر گزار گردید.

اهم مباحث ارائه شده کارگاه مهارت ورزی روش مطالعه

مبحث با مقدمه شناخت آغاز گردید وبا مباحث تعریف شناخت و فراشناخت وراهبردهایا استراتژی های شناختی و فراشناختی ادامه پیدا کردو به دنبال آن مبحث حافظه وبه قابلیت مغز در اندوزش ، نگه داری ویاد آوری اطلاعات مطالبی ارائه گردید.

با  استدلال به آیات و روایات  دلایل اسلام برای مطالعه و طلب علم را ذکر گردید.  مطالعه  در لغت از ریشه طلع به معنای آشکار شدن ، روشن  شدن ، بر آمدن و نمایان شدن است  وبه باب مفاعله رفته و نشان دهنده یک مشارکت  است. در  اصطلاح ارتباط مفهومی بین خواننده و نویسنده به واسطه نوشتار است و به دقت نگریستن در  نوشتار برای واقف شدن به آن و خواندن کتاب یا نوشته ای و فهمیدن آن است  .تعیین هدف ،انگیزه وعلاقه ، توجه و ادراک ، داشتن معلومات قبلی ، تمرین و تکرار ،عدم اضطراب و حالت هیجانی ، تعیین پاداش ، داشتن روش سرتاسری یا یک پارچه ،عدم مشکلات و مسایل عاطفی و روانی وتمرکز از عوامل مؤثر در یادگیری و مطالعه است .

شرایط مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه است.

برای موفقیت درمطالعه باید درست آغاز کرد ،برنامه منظم ، نظم و ترتیب،حفظ آرامش، استفاده صحیح از وقت ، سلامت و تندرستی ،تغذیه مناسب ، ورزش ، خواب کافی ، درک مطلب از شرایط دیگرمطالعه می باشد. و در ادامه آسیبهای عمده مطالعه بیان گردید.

در ادامه به فواید مطالعه به روش صحیح و روش پس ختام و روش خواندن اجمالی و هدف اجمالی خواندن  و فواید آن توضیحاتی داده شد.

روش پس ختام از مهمترین روشهای بهسازی حافظه است که شامل مراحل پیش خوانی، سوال کردن ،خواندن ،تفکر ، از حفظ گفتن ، مرور کردن می باشد.

روش خواندن اجمالی روشی برای کشف نکات و مطالب مهم یک کتاب در زمان کوتاه است.

پس از آن به مبحث دید زدن یا تند خوانی پرداخته شد:

هدف از تند خوانی یا سریع خواندن یک کتاب آشنایی کلی با مطالب کتاب از طریق مرور کتاب با یک سرعت فوق العاده زیاد است.

فواید تند خوانی عبارتند از :کامل کردن روش خواندن اجمالی و افزودن به ارزش آن ،مرورکردن مطالب ،جلوگیری از اتلاف وقت ایجاد ارتباط میان فصول وایجاد تمرکزاست .

روش تند خواندن بر فن دیدن مبتنی است.

عبارت خوانی به جای خواندن کلمات  هرچند کلمه یا عبارت را با هم می خواند. هدف ازعبارت خوانی افزایش سرعت مطالعه از طریق خواندن عبارات و جملات به محض خواندن کلمات است  و سرعت نقریبی بین300تا 1000 کلمه در دقیقه است .

فوایدآن عبارتند از : افزایش سرعت مطالعه از طریق کاهش سریع کلمه به کلمه خواندن. افزایش درک مطالب از طریق شناسایی اندیشه ها و مفاهیم و رابطه ی بین آنها می باشد.

 افزایش تمرکز حواس و لذت حاصل از مطالعه از طریق هماهنگ کردن سرعت خواندن با سرعت فکر کردن می باشد .

روش عبارت خوانی دارای دو سطح مکانیکی و ادراکی است .سطح مکانیکی مربوط است به عادت دادن چشم برای حرکت سریع از طریق توجه کردن به گروه کلمات ، در عوض توقف چشم بر روی یک یک کلمات است  .

همچنین تمریناتی  مربوط به اندازه گیری سرعت اولیه خواندن ،تمریناتی مربوط به محاسبه خواندن در مورد مطالب آسان ، تمریناتی مربوط به سطح مکانیکی روش عبارت خوانی  تمرینات مربوط به حرکت چشم و دامنه دید ،تمرینات مربوط به خط مستقیم ، تمرینات مربوط به حرکت چشم با مطالب خواندنی روزانه ارائه گردید.

هدف از دقیق خوانی درک کامل مطالب خوانده شده و نگهداری منظم و منطقی در حافظه است به طریقی که یادآوری برای استفاده های بعدی میسرباشد.سرعت تقریبی دقیق خوانی 100 تا 1000 کلمه در دقیقه است .

فواید آن شامل :فهم بیشتر مطالب از طریق درک ساختمان مفاهیم و معانی ، نگهداری بیشتر مطالب در حافظه از طریق یک روش ساده مرور کردن و یاد گیری جزئیات و ربط دادن آنه با اصول و مفاهیم ، افزایش توانایی خواننده در پاسخ دادن به سوالات تشریحی است . زیرا در این روش مطالعه، مفاهیم به وسیله خواننده سازمان می یابند و به زبان وی بیان می شوندو صرفاً به حافظه سپرده نمی شود ، افزایش کسب لذت در نتیجه اطمینان بیشتر، حاصل از درک عمیق تر مطالب است  .

روش دقیق خوانی عبارتند از سازمان دادن ، حاشیه نویسی و علامت گذاری و خلاصه کردن است .

خواندن تجسسی از دیگر عناوینی است  که در کارگاه به آن پرداخته شد.. هدف از خواندن تجسسی افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیق معانی است .

فواید خواندن تجسسی کمک به تمرکز حواس از طریق تحرک حس کنجکاوی ،غلبه بر تنبلی ،حالت کسلی ،و پرتی حواس از طریق شرکت فعالانه در مطالعه ، آمادگی بیشتر بر گذراندن موفقیت آمیز امتحانات و شرکت در بحث های کلاسی، افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سوالات ، افزایش آفرینندگی ، از طریق تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ به پرسش است.

سوال کمک می کندتا به دنبال چیزی بگردیم . طرح سوال ضمن خواندن کمک می کند قدرت پیش بینی و علاقه شما را افزایش می دهد. بنا براین خواندن تجسسی مستلزم طرح سؤالات است که هم جزئیات وکلیات ،هم مطالب ساده و مطالب پیچیده ،و هم مسایل عینی و مسایل انتزاعی را در برمی گیرد.

سؤالات به گروه های سوالات حافظه ای ،سوالات ترجمه ای ،سوالات تفسیری ، سوالات کاربردی ،سوالات تحلیلی ،سوالات ترکیبی وسوالات ارزشیابی طبقه بندی می شوند.  

نکات مهم هنگام طبقه بندی سوالات این است که از ساده به دشوار تهیه شده ،هر طبقه برروی دیگری سوار است در حالی که هرطبقه دارای ویژگی های مخصوص به آن طبق است و دارای ویژگی هایی از طبقات پایین تر نیز هست ،هر سوال را باید در بالاترین طبقه به حساب آورد و در نظر داشت که مواردی که از پایینتر در سوالات گنجاده شده است ،مراحل مقدماتی که باید برای رسیدن به طبقه بالا طی شوند.

هدف از خواندن انتقادی دستیابی به قضاوت مستدل و درگیری عمیق تر با مطالب از طریق تجزیه و تحلیل معانی است .سرعت تقریبی خواندن انتقادی50 تا 600کلمه دردقیقه است . فواید خواندن انتقادی عبارتند از :فهم عمیق تر مطالب و در گیری بیشتر با مطالب در نتیجه تجزیه وتحلیل اهمیت آنها ،طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریق شناسایی روابط بین مواد و مطالب خواندنی دیگر و تجربیات شخصی ،کسب اعتماد در مورد ارائه نظرات انتقادی،از راه مستدل ساختن عقاید است .

منظور از خواندن انتقادی قضاوت کردن در مورد درستی ،اعتبار ،یا ارزش مطالب خواندنی بر اساس ملاک ها یا استاندارهای صحیح است . خواندن انتقادی کلید فهم صحیح مطالب و در گیری با مطالب است که برای تشخیص وارزش گذاری نوشته های خلاق ضرورت دارد .این روش همچنین برای تشخیص حقیقت و ارزش سایر نوشته ها لازم است .

فنون خواندن انتقادی مبتنی بر سوال کردن ،استنباط کردن ، ربط دادن و ارزشیابی است که از این طریق به درک مطالب و قضاوت درباره ارزش مطالب می پردازد .

در پایان هر جلسه تکالیفی در اختیار پژوهشگران قرارداده می شد و پژوهشگران به ارائه تکالیف می پرداختند.