از دیر باز تاکنون مردم برای انجام معاملات خود ازروشهای مختلفی استفاده میکردند.مثلأکالارادربرابر کالامی فروختند؛ومعامله پایاپای انجام میدادند.بعدازمدتی وبااختراع اسکناس ،کالای خودرادربرابرثمن(اسکناس)به فروش میرساندند.متأسفانه بعدازمدتی اسکناس ماهیت خودراازدست دادوبه عنوان مثمن موردمعامله قرارگرفت.همین تغییرماهیت باعث شدازجانب شرع حکم حرمت وتحریم به آن تعلق بگیرد.چون شبهه ریادراین معاملات پدیدآمد.بانکهایی که درسراسر جهان تأسیس شده است،چنین معاملاتی رارواج میدهند؛ولی باتوجه به نقش مهمی که بانک وبانکداری درحفظ چرخه اقتصاد وسرمایه ی مردم ایفا میکنندامکان حذف آن ازجوامع بشری نیست.به همین دلیل فقها واندیشمندان اسلامی بانکداری اسلامی رامطرح کردند؛وعقوداسلامی راجایگزین دادوستدهای ربوی کردند.ولی همین عقودهم دارای شرایط شرعی هستند که اگر کوچکترین بی توجهی واهمالی نسبت به آن صورت گیرد،این عقوددردام معاملات ربوی گرفتار می شوند.درحال حاضر بانکداری رایج درکشور ما نیزازاین شبهات مصون نمیباشدوبعضی ازفقهای معاصرحکم حرمت به معاملات آن داده اند.

واژگان کلیدی
بانک،،مضاربه،مساقات،مزارعه،معامله سلف،قرض الحسنه، جعاله،اجاره به شرط تملیک،مشارکت مدنی،مشارکت حقوقی

فرشته لطفی